Soạn bài Ôn tập văn học dân gian Việt Nam

Soạn bài Ôn tập văn học dân gian Việt Nam

I. Nội dung ôn tập

Câu 1 (Trang 100 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Văn học dân gian là những sáng tác do nhân dân tạo ra trong quy trình lao động, nó mang tính truyền miệng, tập thể với mục tiêu ship hàng những sinh hoạt tinh thần của những tầng lớp tầm trung trong xã hội .

Quảng cáo

Đặc trưng của văn học dân gian :- Tính truyền miệng : đây là hình thức lưu truyền, phương tiện đi lại sáng tác, ngôn từ nói khác với ngôn từ viết ( nền văn học viết )- Tác phẩm tiêu biểu vượt trội đã học : sử thi Đăm Săn ( Ê-đê ), truyện thơ Tiễn dặn tình nhân, truyền thuyết thần thoại An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy, những bài ca dao, truyện cười, truyện ngụ ngôn- Tính tập thể : Văn học dân gian là loại sản phẩm chung của nhiều người trong quy trình truyền miệng có dị bản .- Tính thực tiễn : Giao hàng trực tiếp cho những hoạt động và sinh hoạt trong đời sống của hội đồng

Câu 2 (Trang 100 sgk ngữ văn 10 tập 1): Văn học dân gian Việt Nam gồm: sử thi, thần thoại, truyền thuyết, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, sân khấu (chèo, tuồng, múa rối, trò diễn mang tích truyện)

Đặc trưng văn học dân gian :

Quảng cáo

Sử thi

– Những câu truyện kể về những vị anh hùng, những yếu tố có ý nghĩa với đời sống hội đồng .- Đặc điểm thẩm mỹ và nghệ thuật :+ Tác phẩm có quy mô lớn+ Hình tượng thẩm mỹ và nghệ thuật hoành tráng, hào hùng về trí tuệ, sức mạnh cơ bắp+ Sự trùng điệp câu văn, ngôn từ sang chảnh, giàu hình ảnh, nhạc điệu với những giải pháp so sánh, ẩn dụ, phóng đại .

Truyền thuyết

Những câu truyện kể về sự kiện và nhân vật lịch sử dân tộc ( có tương quan tới lịch sử vẻ vang ) bộc lộ thái độ nhìn nhận của nhân dân .Nghệ thuật :+ Văn xuôi tự sự có dung tích vừa phải+ Sự tham gia của những chi tiết cụ thể, vấn đề có tính huyền bí, thiêng liêng

Quảng cáo

Truyện cổ tích

Phản ánh tham vọng về niềm hạnh phúc, công minh xã hội trải qua truyện kể về những con người xấu số trong xã hội ( chàng trai nghèo, người mưu trí, ngốc nghếch … )Nghệ thuật :+ Hình tượng nhân vật thiết kế xây dựng dựa trên hư cấu+ Có sự tham gia của những cụ thể hoang đường, kì ảo+ Có cấu trúc quen thuộc : nhân vật chính gặp nạn, vượt qua, hưởng niềm hạnh phúc

Truyện cười

Tạo nên tiếng cười mỉa mai, châm biếm thói xấu của con người với mục tiêu để giáo dục, vui chơiNghệ thuật :- Dung lượng ngắn, logic, kết thúc giật mình, gây cười .

Truyện thơ

Diễn tả tâm trạng, tâm lý của con người khi niềm hạnh phúc lứa đôi, sự công minh xã hội bị tước đoạt .Nghệ thuật- Có tính tự sự, dung tích dài- Thường sử dụng hình ảnh so sánh, ví von, giải pháp điệp từ, điệp cú pháp để nhấn mạnh vấn đề

Câu 3 (Trang 100 sgk ngữ văn 10 tập 1)

Câu 4 (Trang 101 sgk ngữ văn 10 tập 1):

a, Ca dao than thân là lời của người phụ nữ trong xã hội cũ, thân phận của họ bị nhờ vào, bị xem thường bởi những thế lực trong xã hội .+ Họ bị phụ thuộc vào, không tự quyết định hành động được niềm hạnh phúc, những giá trị của họ không được biết đến .+ Ca dao thường sử dụng : hình ảnh so sánh, ẩn dụ để nói về thân phận, số kiếp- Ca dao yêu thương tình nghĩa đề cập tới tình yêu, sự thủy chung, nỗi nhớ, ước mong gặp nhau của đôi lứa …+ Biểu hiện qua những hình ảnh so sánh, ẩn dụ : khăn tay, ngọn đèn, cây cầu, con thuyền, gừng cay – muối mặn …Ca dao vui nhộn : tiếng cười tự trào, biểu lộ niềm sáng sủa yêu đời của người dân lao động, hoặc là tiếng cười phê phán thói hư tật xấu trong xã hội .b, Các giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật phổ cập trong ca dao :- Mô thức mở màn được lặp lại : thân em, em như, cô kia, ước gì …

– Sử dụng nhiều mô tip biểu tượng: con thuyền- bến nước, gừng cay –muối mặn, ngọn đèn, cây cầu, tấm khăn…

– Sử dụng phổ cập những giải pháp so sánh, ẩn dụ, cường điệu, tương phản- Sử dụng thể thơ lục bát- Ngôn ngữ thân mật, quen thuộc, có tính khẩu ngữ nhưng mang hàm nghĩa sâu xa

II. Bài tập vận dụng

Bài 1 (Trang 101 sgk ngữ văn 10 tập 1):

Cảnh Đăm San múa khiên, đoạn cuối tả hình ảnh, sức khỏe thể chất chàng- Trong ba đoạn, điển hình nổi bật nhất nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả nhân vật anh hùng của sử thi :+ Thủ pháp so sánh :

Chàng múa trên cao gió như bão

Chàng múa dưới thấp, gió như lốc

Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực- Thủ pháp phóng đại : “ Một lần xốc tới, chàng vợt một đồi tranh ”, khi chàng múa nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh dễ bật tung …- Thủ pháp trùng điệp : Nội dung và phương pháp bộc lộ. Các hành vi, đặc thù của Đăm San luyến láy nhiều lần tạo nên sự kì vĩ, lớn lao+ Chàng vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây- Sự phối hợp linh động của những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật cùng trí tưởng tượng đa dạng và phong phú của tác giả dân gian, góp thêm phần tôn lên vẻ đẹp của người anh hùng sử thi

Bài tập 2 (trang 101 sgk ngữ văn 10 tập 1):

Bài 3 (Trang 101 sgk ngữ văn 10 tập 1):

Đặc sắc trong truyện Tấm Cám khắc họa được hình tượng Tấm, kiểu nhân vật công dụng+ Ban đầu, Tấm thụ động, yếu ớt, thường chỉ khóc, luôn bị hà hiếp, bắt nạt ( lúc mất giỏ cá, lúc mất con bống, lúc bị bắt ngồi nhặt thóc, Tấm bị nhờ vào vào thế lực bên ngoài .- Giai đoạn sau, Tấm nhất quyết đấu tranh để giành lấy đời sống niềm hạnh phúc ( chim vàng anh, khung cửi … ). Tấm biết tự mình đấu tranh- Tấm dần ý thức được thân phận của mình, những xích míc stress được xử lý bằng đấu tranh. Như vậy có sự tăng trưởng trong hành vi, ý thức của nhân vật, điều này chứng minh và khẳng định sức sống bất diệt của con người trước sự vùi dập của những thế lực thù địch

Bài 4 (Trang 102 sgk ngữ văn 10 tập 1):

Bài 5 (Trang 102 sgk ngữ văn 10 tập 1)

–     Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các hạt ra ruộng cày

    Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu

    Thân em như tấm lụa đào

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

–     Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều

–    Chiều chiều ra đứng Sơn Trà

Lòng ta thương bạn nước mắt và trộn cơm

–     Chiều chiều lại nhớ chiều chiều

Nhớ người yếm trắng dải điều thắt lưng

Mở đầu những bài ca dao như vậy có công dụng nhấn mạnh vấn đề và tạo thói quen để người nghe dễ tiếp đónb, Các hình ảnh so sánh ẩn dụ trong những bài ca dao : thân em – củ ấu gai, thân em – giếng giữa đàng, ta – sao Vượt, mặt trăng – Mặt trời, sao hôm – sao maiNhân dân lao động sử dụng những hình ảnh thực tiễn trong lao động sản xuất hằng ngày. Những hình ảnh so sánh, ẩn dụ trong ca dao làm cho tình cảm của người tầm trung được miêu tả một cách kín kẽ, thâm thúy, tinh xảo và đậm đà tính dân tộc bản địa .

c, – Thuyền về có nhớ bến chăng

Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền

– Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng:

“Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?”

–     Bao giờ trạch đẻ ngọn đa

Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình.

Bài 6 (trang 102 sgk ngữ văn 10 tập 1)

– Trong thơ của Xuân Hương có sử dụng hình ảnh trầu cau của văn học dân gian :

      Mời trầu

Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương đã quệt rồi

Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi.

– Hoặc trong thơ của Nguyễn Du :

    Thiếp như hoa đã lìa cành

Chàng như con bướm lượn vành mà chơi.

Dựa trên câu ca dao :

    Ai làm cho bướm lìa hoa

Cho con chim xanh nỡ bay qua vườn hồng.

Xem thêm những bài Soạn văn lớp 10 ngắn gọn, hay khác :

Ngân hàng trắc nghiệm lớp 10 tại khoahoc.vietjack.com

Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không tính tiền. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .

Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/

Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:

Theo dõi chúng tôi không lấy phí trên mạng xã hội facebook và youtube :

Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.

Các loạt bài lớp 10 khác

Source: https://vietnamgottalent.vn
Category: Học tập